บริษัทคลินิคจิต-ประสาท

 ห้องรับแขก

กลับไป ความรู้เรื่องโรคทางจิตเวชและปัญหาพฤติกรรม      

คู่มือ กลุ่มบำบัดแบบช่วยเหลือกันเอง สำหรับพ่อแม่เด็กติดเกม

Game addiction : Self-Help Group for Parents

ผศ. นพ. พนม  เกตุมาน  ภาควิชาจิตเวชศาสตร์

ทฤษฎีพื้นฐาน

วัตถุประสงค์

1.        ลดอาการทางจิตใจ-อารมณ์ เช่น ความเครียด  ซึมเศร้า ที่เกิดจากปัญหาเด็กติดเกม

2.        มีความรู้เกี่ยวกับโรคติดเกม(สาเหตุ การรักษา การปฏิบัติตัวที่ถูกต้อง)

3.        มีทักษะในการแก้ไขปัญหาเด็กติดเกม

4.        มีทักษะในการให้ความรู้ผู้อื่นเรื่องปัญหาเด็กติดเกม

วิธีการ

          ใช้หลักการของกลุ่มบำบัดขนาดเล็ก  ที่มีลักษณะกลุ่มช่วยเหลือกันเอง  แบบ self-help group

การจัดกลุ่ม 

          คัดเลือกสมาชิกกลุ่มที่เป็นพ่อแม่ผู้ปกครองเด็กที่ติดเกม   จำนวน  12-15  คน 

เวลา

          พบกันสัปดาห์ละ  1  ครั้ง  เป็นเวลา  3  สัปดาห์(รวม 3 ครั้ง)  ครั้งๆละ  90  นาที 

ผู้รักษา  ในกลุ่มมีผู้นำกลุ่ม  1 คน ผู้ช่วยผู้นำกลุ่ม 1 คน

1. ผู้นำกลุ่ม( therapist)   1  คน

คุณสมบัติของผู้นำกลุ่ม 

1. มีความรู้ เรื่องโรคเด็กติดเกม
2. มีความรู้ และทักษะ  เรื่อง  กลุ่มบำบัดขนาดเล็ก  (small group psychotherapy  and self help group)
3. มีทัศนคติดีต่อการรักษาแบบกลุ่ม แบบองค์รวม

บทบาทของผู้นำกลุ่ม 

2. ผู้ช่วยนำกลุ่ม(co-therapist)  1  คน

คุณสมบัติของผู้ช่วยนำกลุ่ม  เช่นเดียวกับผู้นำกลุ่ม

บทบาทของผู้ช่วยนำกลุ่ม

การคัดเลือกพ่อแม่ผู้ปกครองเด็กติดเกม

1. เพศชาย หรือ หญิง  จำนวนใกล้เคียงกัน
2. อายุ 20 ปีขึ้นไป
3. มีความสามารถในการสร้างความสัมพันธ์กับผู้อื่น  สามารถสื่อสาร  แสดงความคิดเห็นได้
4. ไม่มีอาการโรคจิต  หรือหวาดระแวง
5. ไม่มีอาการทางร่างกายรุนแรงมากจนเป็นอุปสรรคต่อการร่วมกลุ่ม

การเตรียมพ่อแม่ผู้ปกครองเด็กติดเกม

1. อธิบายให้ทราบวัตถุประสงค์ของการพบกัน
2. อธิบายลักษณะของกลุ่ม  ขั้นตอนการให้คำปรึกษาแบบกลุ่ม   วันเวลาที่จะนัดพบกัน  จำนวนครั้งของการพบกัน   บทบาทของสมาชิกกลุ่ม  กฎกติกาของกลุ่ม   การเก็บรักษาความลับของกันและกัน   การติดตามต่อเนื่องหลังยุติกลุ่ม  ค่ารักษา  ค่ารถ  การอำนวยความสะดวก  เปิดโอกาสให้ซักถาม
3. สอบถามความสมัครใจ นัดหมายวันเวลามาเข้ากลุ่มครั้งแรก  การเตรียมตัวมากลุ่ม  การแต่งกาย  สถานที่

การประชุมก่อนและหลังกลุ่มของผู้นำกลุ่มและผู้ช่วย

1 การประชุมก่อนเริ่มกลุ่ม (briefing) ซักซ้อมวัตถุประสงค์ กระบวนการ กิจกรรม  บทบาทของผู้นำกลุ่มและผู้ช่วย

2 การประชุมสรุปท้ายกลุ่ม (debriefing) ตรวจสอบความสมบูรณ์ถูกต้อง ของกิจกรรม ให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์แต่ละครั้ง แลกเปลี่ยนข้อคิดเห็น  ข้อดี และโอกาสพัฒนาของผู้นำกลุ่มและกิจกรรมที่จบลง ข้อดีและโอกาสพัฒนาของสมาชิกกลุ่มแต่ละคน

การประเมินผล

การประเมินก่อนทำกลุ่ม  (ทำก่อนเริ่มกลุ่มครั้งแรก)  ใช้เวลาประมาณ  30  นาที

1. ตอบแบบสอบถาม  ความเครียด  10  นาที
2. ตอบแบบสอบถามอื่นๆ  20  นาที

การประเมินหลังทำกลุ่มเสร็จสิ้น(ครบ 3 ครั้ง)  มี 3 ครั้งใช้เวลาครั้งละประมาณ  30  นาที

1. ตอบแบบสอบถาม  ความเครียด  10  นาที
2. ตอบแบบสอบถามอื่นๆ  20  นาที

ครั้งที่1   ทำเมื่อจบกลุ่มครั้งสุดท้าย  ทันที 

ครั้งที่ 2  หลังจากยุติกลุ่ม   8  สัปดาห์

ครั้งที่  3  หลังจากยุติกลุ่ม  24  สัปดาห์

การประเมินท้ายกลุ่มแต่ละครั้ง  

1. แบบสอบถาม  ความพึงพอใจในการทำกิจกรรมในกลุ่ม ( 1 นาที) เป้าหมาย ค่าเฉลี่ย ร้อยละ 80
2. แบบประเมินความสมบูรณ์ของกิจกรรมตามวัตถุประสงค์  (ประเมินตนเอง และ ประเมินโดยผู้สังเกตการณ์ ใช้เวลานอกกลุ่ม 5 นาที) เป้าหมาย ร้อยละ 80

ตารางกลุ่มให้คำปรึกษา

ครั้งที่  1

วัตถุประสงค์

1. สมาชิกกลุ่มรู้จักกัน  มีความรู้สึกผ่อนคลาย
2. สมาชิกกลุ่มมีทักษะในการแสดงออก  และเปิดเผยตัวเอง  ต่อผู้อื่น  มีส่วนร่วมในกลุ่ม 
3. สมาชิกกลุ่มมีความเข้าใจวัตถุประสงค์ของกลุ่ม  รู้ขั้นตอนการทำกลุ่ม  การปฏิบัติตัวในกลุ่ม
4. สมาชิกกลุ่มสร้างเป้าหมายร่วมกัน ในการพบเพื่อช่วยเหลือกัน
5. มีทัศนคติที่ดี  อยากมาร่วมกิจกรรมกลุ่มในครั้งต่อๆไป

กิจกรรม

1. แนะนำตัวผู้นำกลุ่ม  ผู้ช่วยผู้นำกลุ่ม สถานที่  การบันทึกวิดีโอ   10  นาที
2. ผู้นำกลุ่ม  ให้สมาชิกกลุ่มแนะนำตัว  (แนะนำตัวเอง  หรือให้เพื่อนช่วยแนะนำเพื่อน  หรือใช้เกม  ต่างๆเช่นแลกเปลี่ยนนามบัตร  เกมกระซิบ  เกมลมเพลมพัด  เกมปลาเล็กปลาใหญ่ )   30  นาที
3. แนะนำวัตถุประสงค์ของกลุ่ม  ตามที่ทีมผู้รักษาวางแผนไว้ และการติดตามผลหลังจากยุติกลุ่ม   5  นาที
4. ผู้นำกระตุ้นให้ทุกคนแสดงออก(Round turn)  ขอความคิดเห็นและความคาดหวัง  ของสมาชิกกลุ่มแต่ละคน    30  นาที
5. สรุปความต้องการของกลุ่ม    5  นาที
6. แนะนำกติกาของกลุ่ม  (ดูภาคผนวก)  5  นาที
7. ถามตอบปัญหา  4  นาที
8. นัดหมายพบกันในกลุ่มครั้งต่อไป  1  นาที

ภาคผนวก

กติกาของกลุ่ม

1.  การบริหารเวลา   (เน้นเรื่องการตรงต่อเวลา  ขอให้สมาชิกมาล่วงหน้าก่อนเวลาเริ่มกลุ่มประมาณ 5-10  นาที  พบกันที่นั่งรอตามนัดหมาย  การเริ่มและเลิกกลุ่มจะตรงเวลา   ผู้นำกลุ่มและผู้ช่วยคอยกำกับให้เป็นไปตามเวลา  เวลาในกลุ่มมีค่ามาก  ขอให้ใช้อย่างคุ้มค่า  เช่น  ก่อนเริ่มกลุ่มควรเข้าห้องน้ำให้เรียบร้อย  )  

2.  การเข้าร่วมให้ครบ  ขอให้ช่วยกันจัดตารางเวลาให้สามารถมาได้ทุกครั้ง  การพบกันครบทุกคนจะช่วยให้การรักษาแบบกลุ่มได้ผลดี  ถ้าติดธุระจำเป็นจริงๆ  ขอให้แจ้งกับผู้นำกลุ่มล่วงหน้า  หรือเร็วที่สุด 

3.  การแสดงออกในกลุ่ม  ขอให้ทุกคนช่วยกันแสดงความคิด  ความรู้สึกร่วมกัน  อย่างทั่วถึง  พูดทีละคน  ใครต้องการพูดขอให้ส่งสัญญาณ  เช่นยกมือขึ้น  ผู้นำกลุ่มจะช่วยกำกับเรื่องนี้  ขอให้พูดให้ทุกคนฟัง  ไม่พูดกันเป็นกลุ่มย่อยๆ  ควรปิดโทรศัพท์มือถือ  ไม่ใช้โทรศัพท์ระหว่างที่อยู่ในกลุ่ม

4.  การเก็บความลับ  ไม่นำเรื่องส่วนตัวของเพื่อนสมาชิกด้วยกันไปเปิดเผยนอกกลุ่ม  ไม่พบกันนอกกลุ่ม  ถ้าบังเอิญพบกันขอให้นำมาแจ้งในกลุ่มในการพบกันครั้งต่อไป 

แบบประเมินความสมบูรณ์ของกิจกรรมตามวัตถุประสงค์  ครั้งที่ 1

ครั้งที่  2

วัตถุประสงค์

1. สมาชิกกลุ่มรู้จักกันมากขึ้น  มีความรู้สึกผ่อนคลาย
2. สมาชิกกลุ่มมีทักษะในการแสดงออก  และเปิดเผยตัวเอง  ต่อผู้อื่น
3. สมาชิกกลุ่มมีความความสัมพันธ์ในกลุ่มดี  เกิด ความผูกพัน(cohesion)
4. สมาชิกกลุ่มมีความรู้สึกเห็นใจผู้อื่น  รู้สึกดีที่มีเพื่อนที่ประสบชะตากรรมเดียวกัน  อยากช่วยเหลือกัน
5. สมาชิกกลุ่มได้เรียนรู้วิธีการแก้ไขปัญหาตนเอง    จากผู้อื่น
6. มีทัศนคติที่ดี  อยากมาร่วมกิจกรรมกลุ่ม

กิจกรรม

1.    ผู้นำกลุ่มให้สมาชิกกลุ่มเล่าปัญหาของแต่ละคน(Round turn)  40  นาที

2.    ผู้นำกลุ่มขอให้สมาชิกกลุ่มช่วยกัน  ให้คำแนะนำ เพื่อนสมาชิกด้วยกันเอง  40  นาที

3.    ผู้นำกลุ่มส่งเสริมให้กลุ่มเห็นการแก้ปัญหาที่ดี  5  นาที

4.    ผู้นำกลุ่มสรุปการเรียนรู้ของกลุ่ม  ในครั้งนี้  2  นาที

5.    ถามตอบปัญหา   2  นาที

6.    นัดหมายพบกันในกลุ่มครั้งต่อไป  1  นาที

การประชุมหลังกลุ่ม (เฉพาะผู้รักษา  และทีม  รวมทั้งผู้สังเกตการณ์)

1. สรุปข้อดีของการเรียนรู้ในกลุ่ม
2. สรุปการเรียนรู้ที่ไม่ถูกต้อง  พฤติกรรมที่ไม่ถูกต้อง
3. ระดมสมองช่วยคิดหาวิธีการแก้ไข ความคิดที่ไม่ถูกต้อง(cognitive  errors)  ความเชื่อที่ผิดๆ  การปฏิบัติที่ไม่ถูกต้อง(เช่นการกินยาเอง  การหยุดการรักษา) หรือพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม  ปัญหาที่ยังไม่สามารถแก้ได้ในกลุ่มในวันนั้น  เพื่อหาทางแก้ไขในกลุ่มครั้งที่ 3

แบบประเมินความสมบูรณ์ของกิจกรรมตามวัตถุประสงค์  ครั้งที่ 2

ครั้งที่  3

วัตถุประสงค์

1. สมาชิกกลุ่มรวบรวมเทคนิควิธีการต่างที่ได้เรียนรู้มาทั้งหมด  เพื่อนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน
2. เตรียมตัวให้สมาชิกกลุ่มหยุดการรักษาแบบกลุ่ม

วิธีการ

1. ผู้นำกลุ่มขอเชิญอาสาสมัคร สรุปการเรียนรู้ในครั้งที่  2     5  นาที
2. Round Turn ให้ทุกคนได้สรุปการเรียนรู้ที่ผ่านมา  2  ครั้ง  ปัญหาอุปสรรคที่เกิดขึ้น  ความเป็นไปได้ที่จะนำไปใช้   การแก้ไขและป้องกันปัญหา  เมื่อไม่มีกลุ่มช่วยเหลือ 40  นาที
3. ผู้นำกลุ่ม  และผู้ช่วยผู้นำกลุ่ม  สรุป  และส่งเสริมให้สมาชิกกลุ่มนำกลับไปปฏิบัติต่อในชีวิตประจำวัน15  นาที
4. ถามตอบข้อสงสัย  20
5. นัดหมายเพื่อติดตามและประเมิน  10  นาที

การประชุมหลังกลุ่ม (เฉพาะผู้รักษา  และทีม  รวมทั้งผู้สังเกตการณ์)

1. สรุปข้อดีของการเรียนรู้ในกลุ่ม
2. สรุปการเรียนรู้ที่ไม่ถูกต้อง  พฤติกรรมที่ไม่ถูกต้อง

แบบประเมินความสมบูรณ์ของกิจกรรมตามวัตถุประสงค์  ครั้งที่ 3

 ภาคผนวก

บันทึกการเข้ากลุ่ม

<ห้องรับแขก

  คลินิคจิต-ประสาท 563 ถ.สามเสน แขวงวชิรพยาบาล  เขตดุสิต  กทม 10300  โทร. 0-2243-2142  0-2668-9435

   ส่งเมล์ถึง panom@psyclin.co.th พร้อมด้วยข้อสงสัยหรือข้อคิดเห็นเกี่ยวกับเว็บไซท์นี้
   ปรับปรุงแก้ไขครั้งล่าสุด:21/05/50